Preview

Медицинский Совет

Расширенный поиск

Стероид-резистентная экзема кистей рук: опыт терапии

https://doi.org/10.21518/2079-701X-2022-16-3-47-54

Аннотация

Экзема кистей рук – это распространенное мультиэтиологическое заболевание, проявляющееся эволюционным полиморфизмом высыпаний, причиной которого является неблагоприятное воздействие различных эндогенных и экзогенных факторов на фоне изменения реактивности организма и генетической предрасположенности. Экзема кистей рук имеет хроническое течение и характеризуется широким спектром клинических проявлений.

В настоящее время распространенность экзематозных поражений кистей рук среди взрослого населения планеты составляет 1–2%, а среди всех кожных заболеваний – 30–40%. Заболевание крайне негативно сказывается на качестве жизни, трудоспособности, перспективах карьерного роста и социальном статусе человека. Длительное течение экзематозного поражения кистей рук может осложняться присоединением вторичной инфекции – бактериальной и микотической флоры, поэтому выбор правильной и эффективной тактики лечения экземы рук является особенно трудной задачей для врачей-дерматовенерологов. В последние годы многокомпонентный препарат на основе гентамицина сульфата, декспантенола, мометазона фуроата и эконазола нитрата широко используется для лечения экземы рук благодаря своей высокой эффективности, переносимости и безопасности. Применение данного многокомпонентного препарата эффективно в качестве монотерапии и показывает хороший результат в виде клинической ремиссии кожного процесса и восстановления качества жизни без развития побочных явлений и осложнений терапии. В настоящем обзоре особое внимание уделяется эпидемиологии, особенностям клинических проявлений, вариантам лечения экземы рук, доказательству эффективности и безопасности предложенной терапии, а также приводится клинический опыт применения многокомпонентного препарата у пациентов с экземой кистей рук.

Об авторах

А. В. Костецкая
Российский университет дружбы народов
Россия

аспирант кафедры дерматовенерологии и аллергологии с курсом иммунологии Mедицинского института

117198, Москва, ул. Миклухо-Маклая, д. 6



Е. И. Касихина
Российский университет дружбы народов; Московский научно-практический центр дерматовенерологии и косметологии
Россия

к.м.н., доцент кафедры дерматовенерологии и аллергологии с курсом иммунологии Mедицинского института; врач-дерматовенеролог

117198, Москва, ул. Миклухо-Маклая, д. 6;

119071, Москва, Ленинский проспект, д. 17

 



М. Н. Острецова
Российский университет дружбы народов
Россия

к.м.н., доцент кафедры дерматовенерологии и аллергологии с курсом иммунологии Mедицинского института

117198, Москва, ул. Миклухо-Маклая, д. 6



А. Л. Савастенко
Российский университет дружбы народов
Россия

ассистент кафедры дерматовенерологии и аллергологии с курсом иммунологии Медицинского института

117198, Москва, ул. Миклухо-Маклая, д. 6



Н. Н. Потекаев
Московский научно-практический центр дерматовенерологии и косметологии; Российский национальный исследовательский медицинский университет имени Н.И. Пирогова
Россия

д.м.н., директор; профессор, заведующий кафедрой кожных болезней и косметологии факультета дополнительного профессионального образования

119071, Москва, Ленинский проспект, д. 17;

117997, Москва, ул. Островитянова, д. 1



Список литературы

1. Christoffers W.A., Coenraads P.-J., Svensson А., Diepgen T.L., Dickinson-Blok J.L., Xia J., Williams H.C. Interventions for hand eczema. Cochrane Database Syst Rev. 2019;4(4):CD004055. https://doi.org/10.1002/14651858.CD004055.pub2.

2. Appelen D., Romijn-Bucarciuc D., Stenveld H., Visch M.B. Hand eczema in COVID-19 outbreak: whether or not to wear gloves? Ned Tijdschr Geneeskd. 2020;164:D5252. Available at: https://www.ntvg.nl/artikelen/handeczeem-tijden-van-corona.

3. Thyssen J.P., Johansen J.D., Linneberg A., Menné T. The epidemiology of hand eczema in the general population – prevalence and main findings. Contact Dermatitis. 2010;62(2):75–87. https://doi.org/10.1111/j.1600-0536.2009.01669.x.

4. Diepgen T.L., Andersen K.E., Chosidow O., Coenraads P.J., Elsner P., English J. et al. Guidelines for diagnosis, prevention and treatment of hand eczema. J Dtsch Dermatol Ges. 2015;13(1):e1–e22. https://doi.org/10.1111/ddg.12510_1.

5. Diepgen Т.L., Pfarr Е., Zimmermann Т. Efficacy and tolerability of alitretinoin for chronic hand eczema under daily practice conditions: results of the TOCCATA open study comprising 680 patients. Acta Derm Venereol. 2012;92(3):251–255. https://doi.org/10.2340/00015555-1256.

6. Cazzaniga S., Apfelbacher C., Diepgen T., Ofenloch R.F., Weisshaar E., Molinet S. et al. Patterns of chronic hand eczema: a semantic map analysis of the CARPE registry data. Br J Dermatol. 2018;178(1):229–237. https://doi.org/10.1111/bjd.15660.

7. Elston D.M., Ahmed D.D.F., Watsky K.L., Schwarzenberger K. Hand dermatitis. J Am Acad Dermatol. 2002;47(2):291–299. https://doi.org/10.1067/mjd.2002.122757.

8. Scalone L., Cortesi P.A., Mantovani L.G., Belisari A., Ayala F., Fortina A.B. et al. Clinical epidemiology of hand eczema in patients accessing dermatological reference centres: Results from Italy. Br J Dermatol. 2015;172(1):187–195. https://doi.org/10.1111/bjd.13220.

9. Apfelbacher C., Molin S., Weisshaar E., Bauer A., Elsner P., Mahler V. et al. Characteristics and provision of care in patients with chronic hand eczema: Updated data from the CARPE registry. Acta Derm Venereol. 2014;94(2):163–167. https://doi.org/10.2340/00015555-1632.

10. Salvador S.J.F., Mendaza F.H., Garcés M.H., Palacios-Martínez D., Sánchez Camacho R., Sanzet R.S. et al. Guidelines for the Diagnosis, Treatment, and Prevention of Hand Eczema. Actas Dermosifiliogr (Engl Ed). 2020;111(1):26–40. https://doi.org/10.1016/j.ad.2019.04.005.

11. Agner T., Aalto-Korte K., Andersen K.E., Foti C., Gimenéz-Arnau A., Goncalo M. et al. Classification of hand eczema. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015;29(12):2417–2422. https://doi.org/10.1111/jdv.13308.

12. Thyssen J.P., Schuttelaar M.L.A., Alfonso J.H., Andersen K.E., Angelova-Fischer I., Arents B.M.W. et al. Guidelines for diagnosis, prevention and treatment of hand eczema. Contact Dermatitis. 2021. https://doi.org/10.1111/cod.14035.

13. Coenraads P.-J. Hand eczema. N Engl J Med. 2012;367(19):1829–1837. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1104084.

14. Sarmiento P.M.C., Azanza J.J.C. Dyshidrotic Eczema: A Common Cause of Palmar Dermatitis. Cureus. 2020;12(10):e10839. https://doi.org/10.7759/cureus.10839.

15. Wollina U. Pompholyx: a review of clinical features, differential diagnosis, and management. Am J Clin Dermatol. 2010;11(5):305–314. https://doi.org/10.2165/11533250-000000000-00000.

16. Minocha Y.C., Dogra A., Sood V.K. Contact sensitivity in palmer hyperkeratotic dermatitis. Indian J Dermatol Venerol Leprol. 1993;59:60–63. Available at: https://ijdvl.com/contact-sensitivity-in-palmar-hyperkeratotic-dermatitis/.

17. Nielsen J. The occurrence and course of skin symptoms on the hands among female cleaners. Contact Dermatitis. 1996;34(4):284–291. https://doi.org/10.1111/j.1600-0536.1996.tb02201.x.

18. Reinholz M., Kendziora B., Frey S., Oppel E.M., Ruëff F., Clanner-Engelshofen B.M. et al. Increased prevalence of irritant hand eczema in health care workers in a dermatological clinic due to increased hygiene measures during the SARS-CoV-2 pandemic. Eur J Dermatol. 2021;31(3):392–395. https://doi.org/10.1684/ejd.2021.4046.

19. Singh M., Pawar M., Bothra A., Choudhary N. Overzealous hand hygiene during the COVID 19 pandemic causing an increased incidence of hand eczema among general population. J Am Acad Dermatol. 2020;83(1):e37–e41. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2020.04.047.

20. Berents T.L., Saunes M., Schopf T., Vindenes H.K. Atopisk eksem. Tidsskr Nor Laegeforen. 2018;138(13). https://doi.org/10.4045/tidsskr.18.0071.

21. Leung A.K.C., Lam J.M., Leong K.F., Leung A.A.M., Wong A.H.C., Hon K.L. Nummular Eczema: An Updated Review. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov. 2020;14(2):146–155. https://doi.org/10.2174/1872213X14666200810152246.

22. Crane M.M., Webb D.J., Watson E., Cunliffe T., English J. Hand eczema and steroid-refractory chronic hand eczema in general practice: prevalence and initial treatment. Br J Dermatol. 2017;176(4):955–964. https://doi.org/10.1111/bjd.14974.

23. Berthold E., Weisshaar E. Treatment of hand eczema. Hautarzt. 2019;70(10):790–796. https://doi.org/10.1007/s00105-019-04475-4.

24. Dubin С., Del Duca Е., Guttman-Yassky Е. Drugs for the Treatment of Chronic Hand Eczema: Successes and Key Challenges. Ther Clin Risk Manag. 2020;16:1319–1332. https://doi.org/10.2147/TCRM.S292504.

25. De León F.J., Berbegal L., Silvestre J.F. Management of Chronic Hand Eczema. Actas Dermosifiliogr. 2015;106(7):533–544. https://doi.org/10.1016/j.ad.2015.04.005.

26. Kao J.S., Fluhr J.W., Man M.-Q., Fowler A.J., Hachem J.-P., Crumrine D. et al. Short-term glucocorticoid treatment compromises both permeability barrier homeostasis and stratum corneum integrity: inhibition of epidermal lipid synthesis accounts for functional abnormalities. J Invest Dermatol. 2003;120(3):456–464. https://doi.org/10.1046/j.1523-1747.2003.12053.x.

27. Guenther L., Lynde C., Poulin Y. Off-Label Use of Topical Calcineurin Inhibitors in Dermatologic Disorders. J Cutan Med Surg. 2019;23(4_suppl): 27S–34S. https://doi.org/10.1177/1203475419857668.

28. Song M., Lee H.-J., Lee W.-K. Kim H.-S., Ko H.-C., Kim M.-B., Kim B.-S. Acitretin as a Therapeutic Option for Chronic Hand Eczema. Annals of dermatology. 2017;29(3): 385–387. https://doi.org/10.5021/ad.2017.29.3.385.

29. Gritiyarangsan P., Sukhum A., Tresukosol P., Kullavanijaya P. Topical PUVA therapy for chronic hand eczema. J Dermatol. 1998;25(5):299–301. https://doi.org/10.1111/j.1346-8138.1998.tb02401.x.

30. Sezer E., Etikan I. Local narrowband UVB phototherapy vs. local PUVA in the treatment of chronic hand eczema. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2007;23(1):10–14. https://doi.org/10.1111/j.1600-0781.2007.00258.x.

31. Lebwohl M. Acitretin in combination with UVB or PUVA. J Am Acad Dermatol. 1999;41(3 Pt 2):S22–S4. https://doi.org/10.1016/s0190-9622(99)70362-2.

32. Haslund P., Bangsgaard N., Jarløv J.O., Skov L., Skov R., Agner T. Staphylococcus aureus and hand eczema severity. Br J Dermatol. 2009;161(4):772–777. https://doi.org/10.1111/j.1365-2133.2009.09353.x.

33. Mernelius S., Carlsson Е., Henricson J., Löfgren S., Lindgren P.-E., Ehricht R. et al. Staphylococcus aureus colonization related to severity of hand eczema. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2016;35(8):1355–1361. https://doi.org/10.1007/s10096-016-2672-2.

34. Nørreslet L.B., Lilje B., Ingham A.C., Edslev S.M., Clausen M.-L., Plum F. et al. Skin Microbiome in Patients with Hand Eczema and Healthy Controls: A Three-week Prospective Study. Acta Derm Venereol. 2022;102:adv00633. https://doi.org/10.2340/actadv.v101.845.

35. Byrd A.L., Belkaid Y., Segre J.A. The human skin microbiome. Nat Rev Microbiol. 2018;16(3):143–155. https://doi.org/10.1038/nrmicro.2017.157.

36. Bay L., Ring H.C. Human skin microbiota in health and disease: The cutaneous communities’ interplay in equilibrium and dysbiosis: The cutaneous communities’ interplay in equilibrium and dysbiosis. APMIS. 2021. https://doi.org/10.1111/apm.13201.

37. Никонова И.В., Орлов Е.В., Коннов П.Е. Состояние биоценоза кожи при микробной экземе. Практическая медицина. 2011;2(49):80–83. Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/sostoyanie-biotsenoza-kozhi-primikrobnoy-ekzeme/viewer.

38. Петровский Ф.И., Коростовцев Д.С. Активированный цинка пиритион при атопическом дерматите у детей. Механизм действия, клиническая эффективность. Педиатрическая фармакология. 2009;6(2):67–71. Режим доступа: https://www.pedpharma.ru/jour/issue/viewIssue/53/38.

39. Moriwaki M., Iwamoto K., Niitsu Y., Matsushima A., Yanase Y., Hisatsune J. et al. Staphylococcus aureus from atopic dermatitis skin accumulates in the lysosomes of keratinocytes with induction of IL-1α secretion via TLR9. Allergy. 2019;74(3):560–571. https://doi.org/10.1111/all.13622.

40. Кубанов А.А., Хардикова С.А., Заславский Д.В., Новиков Ю.А., Радул Е.В., Правдина О.В. и др. Экзема: клинические рекомендации. М.; 2021. Режим доступа: https://cr.minzdrav.gov.ru/recomend/246_2.

41. Abou-Zeid A.A., Shehata Y.M. Gentamicins. Zentralbl Bakteriol Parasitenkd Infektionskr Hyg. 1977;132(2):97–108. https://doi.org/10.1016/s0044-4057(77)80051-8.

42. Das М.С., Biswas А., Chowdhury M., Saha J. Screening Antimicrobial Susceptibility of Gentamicin, Vancomycin, Azithromycin, Chloramphenicol and Cefotaxime Against Selected Gram Positive and Gram Negative Bacteria. Int J Pharma Res Health Sci. 2014;2(4):324–331. Avaliable at: http://www.pharmahealthsciences.net/pdfs/VOLUME-2-ISSUE-42014/8_1485.pdf.

43. Naimi H.M, Rasekh H., Noori A.Z, Bahaduri M.A. Determination of antimicrobial susceptibility patterns in Staphylococcus aureus strains recovered from patients at two main health facilities in Kabul, Afghanistan. BMC Infect Dis. 2017;17(1):737. https://doi.org/10.1186/s12879-017-2844-4.

44. Simonetti N., Spignoli G., D’Auria F.D., Strippoli V. Antimicrobial contact activity of econazole sulfosalicylate. J Chemother. 1991;3(2):101–107. https://doi.org/10.1080/1120009x.1991.11739074.

45. Gorski J., Proksch E., Baron J.M., Schmid D., Zhang L. Dexpanthenol in Wound Healing after Medical and Cosmetic Interventions (Postprocedure Wound Healing). Pharmaceuticals (Basel). 2020;13(7):138. https://doi.org/10.3390/ph13070138.

46. Wiederholt T., Heise R., Skazik C., Marquardt Y., Joussen S., Erdmann K. et al. Calcium pantothenate modulates gene expression in proliferating human dermal fibroblasts. Exp Dermatol. 2009;18(11):969–978. https://doi.org/10.1111/j.1600-0625.2009.00884.x.

47. Тлиш М.М., Кузнецова Т.Г., Наатыж Ж.Ю., Псавок Ф.А. Микробная экзема: возможности коррекции на современном этапе. Вестник дерматологии и венерологии. 2018;94(4):60–67. https://doi.org/10.25208/0042-4609-2018-94-4-60-67.

48. Кунгуров Н.В., Кохан М.М., Кениксфест Ю.В., Кащеева Я.В., Летаева О.В., Куклин И.А., Стукова Е.И. Инновационное комбинированное наружное средство в терапии осложненных дерматозов: опыт использования. Лечащий врач. 2019;(5):38–49. Режим доступа: https://www.lvrach.ru/2019/05/15437294.

49. Яковлев А.Б., Круглова Л.С. Дисгидроз и дисгидрозиформные дерматозы: особенности клиники, диагностики и лечения. Клиническаядерматология и венерология. 2018;17(4):72–78. https://doi.org/10.17116/klinderma20181704172.

50. Круглова Л.С., Федоров Д.В., Стенько А.Г., Грязева Н.В., Яковлев А.Б. Актуальные рекомендации по применению многокомпонентного препарата в дерматологии. Медицинский алфавит. 2019;2(26):67–72. https://doi.org/10.33667/2078-5631-2019-2-26(401)-67-72.

51. Шперлинг Н.В., Шперлинг И.А., Юркевич Ю.В. Эффективность наружной терапии дисгидротической экземы комбинированным препаратом. Клиническая дерматология и венерология. 2020;19(2):200–204. https://doi.org/10.17116/klinderma202019021200.


Рецензия

Для цитирования:


Костецкая А.В., Касихина Е.И., Острецова М.Н., Савастенко А.Л., Потекаев Н.Н. Стероид-резистентная экзема кистей рук: опыт терапии. Медицинский Совет. 2022;(3):47-54. https://doi.org/10.21518/2079-701X-2022-16-3-47-54

For citation:


Kostetskaia A.V., Kasikhina E.I., Ostretsova M.N., Savastenko A.L., Potekaev N.N. Steroid-refractory hand eczema: treatment experience. Meditsinskiy sovet = Medical Council. 2022;(3):47-54. (In Russ.) https://doi.org/10.21518/2079-701X-2022-16-3-47-54

Просмотров: 359


Creative Commons License
Контент доступен под лицензией Creative Commons Attribution 4.0 License.


ISSN 2079-701X (Print)
ISSN 2658-5790 (Online)